Göleli Ferman Baba, »Fermani Kızılateş«

Göleli Ferman Baba, »Fermani Kızılateş«

Kimse bilmez Ferman Baba adını

Alamadım bu dünyanın tadını

Çağırdılar bul dediler yadını

Döne döne geldim sana sevdiğim

01.07.1922-10.04.1996 yılında, Önceleri Kars’a bağlı olan, sonraları yani, 1992 yılında il olan Ardahan’a bağlanan Göle ilçesinin Hoşdülbent köyünde doğmuştur. Babasının adı Halil, Annesinin adı ise Güllü’dür. İki kardeşler, kendisinden 3 yaş büyük bir abisi vardır. Asıl adı Fermani Kızılateş’tir. İlkokulu köyünde okudu.

Çocukluk yılları köyünde geçmiştir. Her köy çocuğu gibi Ferman Baba da köyünde var olan yerli kültürün içinde büyümüştür. Bu nedenle, küçük yaşlarda türküye ve şiire ilgi duymaya başladığını söyleyebiliriz. Türkü söyleme geleneği yörede tek eğlence kaynağı olduğu için, böylesi bir gelenek içinde büyümüştür.

Türküleri doğru söylemek için, yazarak öğrenme geleneği zaten yörede var olan bir gelenektir. Bu geleneği Ferman Baba da benimsemiş ve türkü sözlerini doğru öğrenmek için, yazarak öğrenmeye başlamıştır. O zamanlar yazdığı türküler ve tüm notlar elimizdedir.

Yöremizde aşıklık geleneği çok yaygındır. Bu nedenle yöre gençleri aşık havalarını genelde bilirler. Ferman Baba özellikle yörede Sofu Emmi olarak bilinen Cimşit Kızılateş »1886 – 1984« ve Celal Oğlan adıyla anılan Celal Kızılateş »1918 – 1959« adlı amcalarının desteğiyle türkü ve şiire ilişkin bilgisini geliştirdi. Aynı dönemlerde Sofu Emmi den kaval, Yörenin ünlü davulcusu olan Celal Oğlan dan ise diğer çalgıları öğrendi.

Gençlik yıllarında sadece usta malı türküler söyleyen, halaylarda ise, sürekli halay türküleri söyleyerek, türkü söyleme geleneğini geliştirmiştir. Böylece askerlik çağına kadar köyde yaşamıştır. Askerlik yılları ikinci dünya savaşına denk gelir. İkinci Dünya Savaşı gerekçesiyle askerlik uzatılmıştır bun uzatmadan dolayı 4 yıldan fazla askerlik yaptığı için, Uzun bir askerlik dönemi vardır. Askerlik arkadaşı olan ve Davut Emmi dediğimiz biriyle şiir yazma işini başlatır. Askerlikte olduğu dönem yavaş yavaş şiir yazmaya başladığını anlatırdı.

Ferman Baba için askerlik dönemi bir dönüm noktasıdır. 1942 yılında askere gider. Edirne Kazdağları oralarda askerlik yaptım derdi. Savaş sonuna kadar askerlik yapar ve tek gün izin kullanmadığını söyler dururdu. Nöbet sırasında bir ayağı ve göğsü donduğu için belli bir süre askeri hastanede yattığını söylerdi. Teskere alınca köyüne gelir. Ferman Baba askerlik yaparken babası ölür. Annesi ve abisi ile birlikte köyünde yaşamaya başlar.

1948 yılında komşu köyü olan Arpaşen de bir Kürt kızını kaçırarak onunla evlenir. Bu evlilikten Üç kız üç erkek olmak üzere altı çocuğu olur. 1958 doğumlu Faik adında ki erkek oğlu altı aylık iken ölmesi üzerine, üçü kız, iki erkek beş çocuklu bir baba olarak yaşamını sürdürür.

Gençlik yıllarında yaktığı türkülerde mahlas kullanmayan Ferman Baba, bazen Fermani mahlasını kullandıysa da daha sonra Ferman Baba mahlasında karar kıldı.

Geleneksel kültür içinde yaygın olarak bildiğimiz Narmanlı Sümmani, Yunus Emre, Merdinikli Karaca Oğlan, Ercişli Emrah, Köroğlu, Kerem Dede, Aşık Garip, Sürmeli Bey gibi ozanlardan etkilendiğini söyleyebilirim.

Kuzeydoğu Anadolu aşıklık geleneğinde anlatıla gelen destanların yöreye özgü çeşitlemelerinin çoğunu bilen sayılı ozanlardan birisidir. Köroğlu’nun 7 kolunu bildiğinden bugüne aktarılması konusunda önemli bir kaynak sayılmaktadır.

Şiir yazması bir yana türkülere ilişkin önemli bir kaynak kişi olan Ferman Baba, yöresinden birçok türkünün arşivlere aktarılmasında aracılık etti. Özellikle oğlu aracılığıyla çeşitli sanatçılara aktarılan türkülerin bir bölümü çeşitli dergilerde ve internet sitelerinde yayımlandı. Dahası »Ardahan Türküleri« adlı kitap çalışmasında kendi türkülerine ve kaynaklık ettiği onlarca türküye yer verilmiştir.

Yaşamı boyunca dolaştığı yörelerde birçok türkü, hikâye ve destan öğrenmiştir. Bunları zaman zaman öğrendiği yöre adıyla anlatırdı. 1963 yılında Ankara’ya yerleşti. Ölümüne kadar Ankara Mamak da yaşadı.

Ferman Baba’nın birçok şiiri başta Kazım Birlik ve Gökhan Temur olmak üzere, Aşık Kevseri, Hetemli gibi müzisyenler tarafından bestelendi. Bu türkülerin tamamına »Ardahan Türküleri« kitabında yer verilmiştir.

Bu bestelenen türküleri birçok sanatçı seslendirmiştir. Bunları sırasıyla yazarsak şunlardır. Kazım Birlik, Selda Bağcan, Zerrin Özer, Gülşen Kutlu, Serhat Raşa, Erkan Su, Orhan Hakalmaz, Gökhan Temur, Hatemli, Aşık Kevseri adlarını yazabiliriz.

Ferman Baba kaynaklı türkülerin 43 tanesini »Allıturna« dergisinin 19, 20, 21, 22. sayılarında 1989 yılında yayımladım. Bu dergiyi Can Yoksul Almanya'nın Detmold şehrinde çıkarıyordu. Daha sonra, aynı derginin 27. sayısında, »Köroğlu özel sayısı«, Kars-Göle varyantını yayımladım. Şimdi ise elimde yüzlerce Göle yöresine ait türküler vardır.

Ferman Baba, uzun yıllar, Kömür Satış Tevzi Kurumunda işçi olarak çalıştıktan sonra emekli oldu. Ankara da öldü ve Karşıyaka mezarlığında toprağa verildi. Mezarı, Ankara Karşıyaka Mezarlığındadır.

Ferman Baba’da Gurbet

Her ozanda gurbet olayı bir başka işlenmiştir. Doğulu ozanlarda gurbet olayı sefer olarak işlenir. Her ozanın bir ya da birkaç seferi vardır. Bunlar aynı zamanda halk yazını içinde adı geçen ozanın gezileri olarak destanlaştırılıp anlatılır. Ferman Baba da gurbet genelde geniş sahaya yayılmıştır. Öyle sefer olarak ele alınmış bir anlatısı yoktur. Ancak gurbet üstüne oldukça yoğun şiirleri vardır.

Ferman Baba gurbet denilen yaşamın içine girdiği zaman sadece ve sadece karısı Sinem’e şiirler yazmıştır. Türkülerinde hep Sinem adını işlemiştir. Bazı şiirlerde değişik kız adları geçse de normal yöre insanının yaşam tarzıdır demeliyim.

Belli dönemlerde yazı köyünde kışı ise çalışmak için gurbette geçirmiştir. Gurbete gidip çalışmak olayı olsa da bu şiirlerine yansımıştır. En son Ankara’ya göç edince yöre insanın yaşantısı gibi gurbet sıla arası gidiş geliş olayı ister istemez karışık bir hal almıştır, gurbet sıla karışımı şiirlerine yansımıştır.

Öğrenim Durumu:

Aşıklık sanatında genelde badeli aşıkların tümü için söylenen bir söz vardır. Bunlar rüyada bade içme olayından sonra bütün ilmi bilgileri içilen badeyle alırlar. Bunların ümmi oldukları özenle vurgulanır. Çünkü okuma–yazma gibi bir lüksleri yoktur. Ayrıca buna da gerek yok. Olay bir anda görülen rüyayla tamamlanmıştır. Gerekli olan ne kadar bilgi ve beceri varsa tümünü öğrenmiştir. Zaten badeli aşıklara üç bade sunulur. Biri aşk, ikincisi saz-söz, üçüncüsü tüm bilgiler. Tüm bilimler derken, din kitabı olarak bilinen dört kitabın dördünü de ezberletiyorlar o an. Bunu ben demiyorum. Ozanların kendileri söylüyor. Dolayısıyla Ferman Baba da böylesi bir olay olduğunu hiç duymadık. Kendisi de söylemedi. Yani Ferman Baba badeli aşık değildir. Her ne biliyorsa kendi çabasıyla öğrenmiştir. Bu böyle biline.

Her Aşığın Bir Ahı Var.

Ümit Kaftancıoğlu’nun hazırlayıp sunduğu »Dilden Dile« adlı radyo programında açılış müziğiyle birlikte verilen bu söz gelmiş geçmiş onca aşığın yaşamına ışık tutuyor diyebilirim.

Bu sözü Ferman Baba için söylersek, öyle ya da böyle Ferman Baba’nın da bir ahı vardı. Ferman Baba bizim çağın insanıdır. Bize öyle uzak bir yerde değildir. Yani, çağımızı bizimle birlikte yaşayan bir ozandır.

Sözün özü şudur. Ferman Baba bizimle birlikte yaşamıştır. Sohbetlerine katılmış, kendisini canlı canlı dinlemiş birisi olarak şunu söylemeliyim. Ferman Baba yazdığı tüm şiirlerinde hatasıyla sevabıyla kendi dünyasını işlemiştir.

Ferman Baba’nın Soy Şeceresi:

Araz Çayı'nın totem adı Alagöz’dür
Çolak Alagöz neslinden çıkmıştır
Bu yörenin yerli halkıdır.

Ferman Baba’nın yaşamı hakkında kısa bilgi verirken, benim değişik yazılarımda dile getirdiğim soy şeceresi bilgilerini ve soyumuz olan Çolaklu Oymağı hakkında bilgileri de bu yazının içinde vermeliyim diye düşündüm. Ancak az aşağıda sözünü edeceğim yazının özü Ferman Baba’nın yaşam bilgisidir. O halde ben Ferman Baba’nın yaşamı hakkında bilgiler verirken babamın bana aktardığı soy şeceresini bu yazının içine de almalıyım. Çünkü verilen bu bilgiler beni ilgilendirdiği gibi Ferman Baba’yı da ilgilendiriyor.

Aslında »Alagöz Dağı’nın Çocukları / Çolaklar / Kızılateş Sülalesi« başlıklı anlatımın tümü öz olarak Ferman Baba’nın öz geçmişidir. Şimdi sözünü ettiğim bu yazının içinden sadece soy şeceresiyle ilintili olan bölümünü buraya alıyorum.

Ferman Baba’nın Soy şeceresini yazmadan önce, bir bilgiyi yazının bu bölümünde tekrar vermek istiyorum. Çünkü bu bilgi Ferman Baba’nın yaşamının bir anlamda başlangıç noktasını belirliyor demeliyim. Hemen şunu eklemeliyim. Kinyas Bey ve oğlu Çolak yani Umur Bey ilk belirlenen tamlamadır. Sonra, Alagöz Dağı’nın eteklerinde bulunan, kaynaklarda Çola-Kert olarak adlandırılan yer. O halde buyurun yukarıya aldığım o bilgiyi yeniden okuyalım ve Ferman Baba’nın belirlenen soy şeceresine geçelim.

Bir kez daha yazmalıyım, doğuya göçen Türk boyları arasında Çolak ya da Çomak adıyla tanınanlar önemli bir yer tutardı. Urartu yazıtlarında şimdiki Alagöz Dağı etekleri Çolakların yurdu olarak veriliyor. Yani bu yörede yaşayan yerli ahali kendilerini Çolak adlandırırdı. Yazılı kaynaklar Araz Çayı’nı bu ahalinin tapınağı olduğunu yazıyor. Kaheti şehrinin şöhretli isimlerinden biri olan Kinyas Bey Araz Çayı’nı geçip, kendi adına, bir yaşayış meskeni olarak seçtiği yerleri oğlu Çolak’ın adı ile Çola-Kert olarak adlandırdı. Bilmiş ve kabul etmiş olalım ki, Araz Çayı’nın totem adı Alagöz’dür, demeli ki, Çolak Alagöz neslinden çıkmıştır. Alagöz Dağı’nın eteğindeki Çola-Kert yerini kendilerine yaşayış meskeni olarak seçmişler.

Çolak neslinin son şahısları özlerini Çolaklı ya da Çolaklu adlandırırdı. Yani bu Çolaklar Alagöz Dağı eteklerinde Çola-Kert diye adlandırdıkları yerlerde yaşıyorlardı, Yesayi Hasan Celali’nin yazdığına göre, Çolakların yaylağı nerdeyse Gence yakınlarında olmuştur.

Ferman Baba Çolaklu Oymağının bir bireyi olarak tanımlanıyor. Çolak ya da Çolaklu oymağını tarihi kaynaklar şöyle veriyor. Kaheti şehrinin şöhretli nesillerinden birin adı Çolak olmuştur. Albaniya Tarihinde Bu neslin adı Çolax, Ermeni tarihçilerinin eserlerinde de Çolak olarak yazıya geçmiştir. Gürcü salnamelerinde ise, Çolaka ya da Çolakaşvili şeklinde yazılmıştır. Hemen hemen bütün yazılı kaynaklarda farklı şekillerde yazılmış olsa da Çolak ya da Çolakaşvili adıyla bilinenler menşece »Kökence« Türk olmuştur deniliyor. Yani Çolaklar köken olarak Türk’tür.

Bu kısa bilgileri yazdıktan sonra, soy şeceresini yazmadan önce birde Diyar-ı Bakır olayına değinmeliyim. Babamın bana yazıp verdiği bir diğer bilgi ise şöyledir.

»Esas bizim kökümüz Diyar-ı Bakır’dan gelmedir. Erzurum’da kalmışlar ondan sonra Yeşil Göle’ye gelmişler. Yeşil Göle de Kümbetli de kalmışlar. Ondan sonra Hoşdülbent’e gelmişler. Bu Köyün mülkiyeti bizimdir. 1289 tarihli tapularımız, Ankara da Ardahan da Yeşil Göle Tapu dairesinde mevcuttur.

Şimdi, yazının bu bölümünde Ferman Baba’nın soy şeceresini vererek bu yaşam öyküsünü bitireyim. O halde buyurun, Ferman Baba’nın bana yazdırdığı bilinen soy şeceresi:

1. Kinyas Bey
2. Oğlu Çolak Umo »Umur Bey«
3. Oğlu Ömer
4. Oğlu İbrahim
5. Oğlu Ataş
6. Oğlu Tahir
7. Oğlu Halil
8. Oğlu Fermani »Ferman Baba«
9. Oğlu Halis
10. Oğlu Ozan

Son söz olarak şunu söylemeliyim. Biz Çolaklar, Anadolu sahasının en eski yerli halkı olduğumuzu Herodot gibi önemli bir tarihçiden okuyup öğreniyoruz. Dahası Çolaklu Oymağı hakkında bilgi edinmek isteyen olursa, »Alagöz Dağı’nın Çocukları / Çolaklar / Kızılateş Sülalesi« başlıklı yazımı okuyabilirler.

Hangi kitaplarda eserleri vardır.

Bekir Karadeniz 1900’den 2000’e Halk Şiiri. Atılım Üniversitesi, Birinci Baskı Ekim 2007.

Doğulu Halk Şairleri Bekir Karadeniz & Orhan Bahçıvan Karamavi Yayınları 1. Baskı Temmuz 2010

Alevi-Bektaşi Şairleri Bekir Karadeniz & Ali Cem Akbulut Karamavi Yayınları 1. Baskı Mart 2016.

Ardahan Türküleri Orhan Bahçıvan, Gökhan Temur, Selçuk Murat Kızılateş Ardahan Valiliği Kültür Yayınları 1. Baskı Şubat 2016.

Şiirlerini aşağıya alırken belli bir sıralama yapmadan öylesine almış bulunduk.

*****

Merhaba (Kerbela Selamlaması)

Söz: Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Bu Selamlamayı yorumlayan Sanatçılar:

Selda Bağcan & Nazlı Öksüz & Serhad Raşa & Erkan Su & Zerrin Özer

Mustafa Karagöz & Adem Okçu & İlknur Dağdelen

Kerbela’yı yalınayak yürüdüm

Sana geldim can Hüseyin merhaba

Su içmedim yudum yudum kurudum

Sana geldim can Hüseyin merhaba

Ben düşmüşüm erenlerin derdine

Canım kurban Kerbela’nın merdine

Gözlerimle su getirdim yurduna

Sana geldim can Hüseyin merhaba

Ferman Baba yalvarıyor Allaha

Giden canlar geri gelmez bir daha

Ben bilirim suçun yoktu vallaha

Sana geldim can Hüseyin merhaba

Bahar Aylarında »Durnam«

Söz Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Okuyan Sanatçılar: Gülşen Kutlu & Orhan Hakalmaz

Bahar aylarında gülşen çağında

Kaderin elinden yorgunum durnam

Sevda bahçesinde gönül bağında

Bir yeşilbaşlıya vurgunum durnam

Ömür denen varım gitti talana

Yaşadığım günler döndü yalana

Ben gidersem dünya kalsın kalana

Ben yalan dünyaya dargınım durnam

Zalim avcı gezer dağlar başında

Avlanırken ceylanında kuşunda

Göle denen o sılanın döşünde

Gezen güzellere kırgınım durnam

Ferman Baba darda çağır Allah'ı

Dilinden düşürme gel bismillahı

Erenler bağından geçtim vallahi

Kar suları tutmuş kargunum durnam

Kar Yağdı

Söz Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Okuyan Sanatçı: Erkan Su & Kazım Birlik

Kar yağdı harman zamanı

Sap samanım çürüyecek

Kesildi halkın amanı

İşler nasıl yürüyecek

Çürüdü ekin başağım

Aç kaldı oğul uşağım

Gel ölme benim eşeğim

Yaz gelsin yonca bitecek

Zemherinin yükü ağır

Bağır Ferman Baba bağır

Hızır’ı yardıma çağır

Bu günler nasıl gelecek

Sinem »Bahar Geldi«

Söz Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Okuyan Sanatçı: Kazım Birlik

Bahar gelmiş Gölemize
Haber aldım bile Sinem
Köylü çıkmış yaylamıza
Türkü düşmüş dile Sinem

Haber gelir dirhem dirhem
Olmaz bu derdime merhem
Ben beni alam götürem
Şimdi bizim ele Sinem

Pınar başında otursam
Elimi suya batırsam
Dönüp salavat getirsem
Rahmet gelse sele Sinem

Yağmur yağarken dağlara
Bülbül sığınsın bağlara
Selam olsun tüm sağlara
Çektiğimiz çile Sinem

Bulut gelir pare pare
Bulut olmaz derde çare
Ben beni koysam avare
Sesim versem yele Sinem

Ferman Baba yoldan gelir
Haberi mektupla alır
Yıllardır gurbette kalır
Vatanımız Göle Sinem

Sen de Gel

Söz Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Okuyan Sanatçı: Kazım Birlik

Burası ülkenin koca başkenti

Top top toplanırız sen de gel

Gecekondu olmuş halkın cenneti

Hop hop hoplanırız sen de gel

Düğün oldu davul zurna çalmadı

Halay tutam dedim kimse gelmedi

Türküye şarkıya rağbet kalmadı

Pop pop poplanırız sende gel

Bir gökdelen orta yerde duruyor

Yetmiş yılın hesabını soruyor

Kimi rüşvet kimi torpil arıyor

Sap sap saplanırız sen de gel

Melhem yoktur derdimizi saralım

Kılavuz yok hak yolunu soralım

Bir kondu da biz buraya kuralım

Cop cop coplanırız sen de gel

Ferman Baba gemi vurdu karaya

Lokman dahi çare olmaz yaraya

İnsanlar çöplükte girmiş sıraya

Çöp çöp çöpleniriz sen de gel

Keklik Gibi »Sevdiğim«

Söz Ferman Baba ● Müzik: Gökhan Temur

Okuyan Sanatçı: Gökhan Temur

Keklik gibi kayaların başına

Kona kona geldim sana sevdiğim

Ateş düştü yüreğime döşüme

Yana yana geldim sana sevdiğim

Gönül hasret kalmış kendi yurduna

Ah çekerek düştüm gurbet derdine

Yolum gider karlı dağlar ardına

Dona dona geldim sene sevdiğim

Hasretim sanadır hasretim yurda

Sahipsiz bıraktım ben seni orda

Yanıyor yüreğim sanırsın narda

Yana geldim sana sevdiğim

Kimse bilmez Ferman Baba adını

Alamadım bu dünyanın tadını

Çağırdılar bul dediler yadını

Döne döne geldim sana sevdiğim

Zamanı Geldi

Söz Ferman Baba ● Müzik: Hetemli

Okuyan Sanatçı: Hetemli

Ne yatarsın deli gönül

Koşmanın zamanı geldi

Kargun seli gibi hey can

Taşmanın zamanı geldi

Gül yaprağı narin narin

Ol gülün sevdası derin

Bülbülü bağa gönderin

Coşmanın zamanı geldi

Bahar geldi tüm dağlara

Bir figan düştü bağlara

Cemre gibi şol toprağa

Düşmenin zamanı geldi

Haber salın dört bir yana

Haber dönsün gelsin bana

Aşk derdiyle yana yana

Pişmenin zamanı geldi

Ses ver bu Ferman Baba’na

Sesin gitmesin yabana

Kara öküzü sabana

Koşmanın zamanı geldi

Kara Gözlüm

Söz Ferman Baba ● Müzik: Aşık Kevseri

Okuyan Sanatçı:  Aşık Kevseri

Hışım gelmiş mor dağların başına

Durmadan yağıyor kar kara gözlüm

Hayran kaldım bu senenin kışına

Geçiyor günlerim zor kara gözlüm

Yedirdim içirdim ne desem yalan

Felek genç ömrümü eyledi talan

Varlık diye benim elimde kalan

Zemheri ayında nar kara gözlüm

Nasıl vazgeçeyim bu şirin canda

Durmadan akıyor ömür bir yanda

Üç gün üç gecedir bu koca handa

Dünya bana oldu dar kara gözlüm

Gel dinle sözümü ey saçı sümbül

Bir gül için harap oluyor bülbül

Lal oldu söylemez konuştuğum dil

Halinden bir haber ver kara gözlüm

Engel karaçalı olmuş arada

Dileğim emelim varak murada

Sürerim merhemi durmaz yarada

Gel kendi elinle sür kara gözlüm

Ferman Baba yol üstünde taş idim

Gönül dağlarını saran kış idim

Kar yağıyor usul usul üşüdüm

Al beni koynuna sar kara gözlüm

Dağa saldılar

Söz Ferman Baba ● Müzik: Aşık Kevseri

Okuyan Sanatçı:  Aşık Kevseri

Bağım bostanım kururken

Selimi dağa saldılar

Ağzımda sözüm yürürken

Dilimi dağa saldılar

Yanımda duran hekimdir

Sözümü dinleyen kimdir

Gönül sevdadan yetimdir

Gülümü dağa saldılar

Gahi gündüz gah geceydim

Dilde söylenen heceydim

Ben bu dağlardan yüceydim

Yelimi dağa saldılar

Özümü dertle dağlarken

Sözümü sözle sağlarken

Mendilim alıp ağlarken

Halımı dağa saldılar

Ferman Baba nedir halın

Rüzgâra tutulmuş dalın

Bir türlü çıkmıyor falın

Yolumu dağa saldılar

Eğlenin Erenler

Söz Ferman Baba ● Müzik: Aşık Kevseri

Okuyan Sanatçı:  Aşık Kevseri

Eğlenin erenler ben de varayım

Varıp hakkın divanına durayım

Bir sualim vardır onu sorayım

Derdi veren dermanını vermez mi

Geçiyor günlerim acı mı acı

Hastayım derdimin yoktur ilacı

Ne kardeşim vardır ne de bir bacı

Hastanın yanına sağlar varmaz mı

Ömrümüzdür günden güne çürüyen

Zaman küreğindir bizi kürüyen

Kara taşın üzerinde yürüyen

Karıncayı gören beni görmez mi

Yağmur yağdı Hoşdülbent’i sel aldı

Dal kırıldı yaprağını yel aldı

El uzatan bağımızda gül aldı

Bağban olan bağda gülü dermez mi

Ferman Baba durdum kapı önüne

Yönümü çevirdim güneş yönüne

Çok şükür Mevla’nın böyle gününe

Gönül uzun günler seni yormaz mı

Dolaştım Gurbetin

Dolaştım gurbetin bunca yolunu

Yollar bana ben yollara alıştım

Hiç hakir görmedim Allah kulunu

Kullar bana ben kullara alıştım

Yoksulluktur elim kolum bağlayan

Hasretliktir ciğerimi dağlayan

Akıp akıp gözlerimden çağlayan

Seller bana ben sellere alıştım

Gurbet elde yağlı çörek yiyemem

Kutnu kumaş esvaplarım giyemem

Dil ucuyla ben rahatım diyemem

Diller bana ben dillere alıştım

Kuru soğan olsun ekmeğim aşım

Dertlerden kurtulsun çileli başım

Ferman Baba eller benim yoldaşım

Eller bana ben ellere alıştım

Bir İnsan ki »Tecnis«

Bir insan ki hain baksa insana

Savrulsun umudu gitsin bir yana

Hangi zalim zulüm etse bir cana

Felek alsın onu atsın bir yana

Gölgelenmiş dağlar karı gibiyim

Sel götürmüş uçmaz arı gibiyim

Yük tutmamış bağlar barı gibiyim

Yel vurunca dalım yatsın bir yana

Zemheride sabah erkenden kaktım

Yolcu oldum dönüp yollara baktım

Sinem yarla birlik bir ocak yaktım

Bırak felek duman tütsün bir yana

Ferman Baba her diktiğin söküldü

Felek vurdu günün tek tek döküldü

Babadan öksüzdün boynun büküldü

Gören der ki bele tutsun bir yana

Ağ Gelin

Yol üstü uğradım ben bir geline

Dedim neden akar terin ağ gelin

Nazar ettim ince kemer beline

Dedim çık meydana görün ağ gelin

Gel gelin seninle yiyip içelim

Konup konup yaylalara göçelim

Aşk uğruna candan serden geçelim

Dedim cennet olsun yerin ağ gelin

Gönül aşk yükünü çeker götürür

Seni saran yiğit aklin yitirir

Döner döner yolun suya getirir

Dedim suyun sonu derin ağ gelin

Çiğdem çiçek bitsin gezdiğin yerde

Seni seven yiğit kim bilir nerde

Bu Ferman Baba’yı düşürdün derde

Dedim bini değer birin ağ gelin

Sana Vermezler

Ötme bülbül ötme sesin kısılır

Bu kızıl gülleri sana vermezler

Mülkiyet hakki var gelir asılır

Bu kızıl güller sana vermezler

Bülbül meskenini bağa mı kurdun

Öte öte yavrum kendini yordun

Seher vakti görüp kimlere sordun

Bu kızıl gülleri sana vermezler

Ateşim var külüm yoktur bilesin

Senin gibi dilim yoktur bilesin

Kavalım var telim yoktur bilesin

Bu kızıl güller sana vermezler

Ferman Baba düşmüş bülbül derdine

Bülbül hasret kalmış gönül yurduna

Kalk gidelim yüce dağlar ardına

Bu kızıl gülleri sana vermezler

Hey Medine

Hey Medine Medine

Aç kapıyı ben geldim

Bir kol aç ümmetine

Çok uzak yoldan geldim

Seni görmeyen göz kör

Gel benim gönlümde dur

Hele bir yudum su ver

Kuş idim daldan geldim

Yunus Emre dilinden

Gül Baba’nın gülünden

Hacı Bayram İlinden

Derbent kolundan geldim

Kapıdan geçtim beri

Dediler gir içeri

Gönül Muhammet eri

Sohbet balından geldim

Sordular nerelisin

Ferman Baba ne desin

Vatanımız bilinsin

Anadolu dan geldim

Şehitler İlahisi

Bedir savaşının nazlı şehidi

İznin olsun ben yanına varayım

Muhammet Mustafa zafer var dedi

Eğlen eğlen hele haber vereyim

Ses gider mi sahraların ardına

Kim yanıyor şehitlerin derdine

Çadır kurup konuk olam yurduna

Ömür boyu ben yanında durayım

Şehitlerin kanı yuyulmaz imiş

Sırtından esvabı soyulmaz imiş

Şehitlerin sesi duyulmaz imiş

Hele konuş ben sesini duyayım

Fanidir dünyanın sorgusu fani

Gelip geçen bunca insanlar hani

İbret için koptu Nuh’un tufanı

Deme sakın son tufanı göreyim

Yağdı yağmur esti rüzgar ses ile

Ferman Baba sana gelir yas ile

Susamışsın su getirdim tas ile

Uyan hele uyan bir su vereyim

Allah Değil mi

Garip garip gezme sen bu alemde

Yerlerin sahibi Allah değil mi

On sekiz bin alem onun elinde

Göklerin sahibi Allah değil mi

Bin bir adı vardır biri de Allah

Her nerde anarsan ordadır vallah

Dünyanın kilidin açar bismillah

Sırların sahibi Allah Değil mi

Altı bin altı yüz altmış altının

Hikmetine eren var mı yapının

Kilidi yok pervazı yok kapının

Surların sahibi Allah değil mi

Erenler hikmeti kırklar bağında

Zeytine hamd olsun yoklar çağında

Muhammet Mustafa Hıra Dağın da

Nurların sahibi Allah Değil mi

Kuyudan çekilir ol zemzem suyu

Sahipsiz değildir evrenin boyu

Yusuf’u koruyan çölde ki kuyu

Kulların sahibi Allah değil mi

Gidem haber verem garip bülbüle

Gelip dert yanmasın dikenli güle

Musa Tur Dağında konuştu bile

Tur’ların sahibi Allah değil mi

Ferman Baba kaldır sen bu sancağı

Dikilsin burçlara İslam bayrağı

Ol Muhammet Mustafa’nın ocağı

Halkların sahibi Allah değil mi

Pirim Ardahan

Dolandım dağını geçtim meşeni

Suyunda arındı kirim Ardahan

Gezdim sokağını döndüm köşeni

Hanlar oldu benim yerim Ardahan

Senin toprağında büyür sabimiz

Ehli irfan olur ilmi tabimiz

Ulu yatırımız şahı Nebimiz

Senin toprağındır derim Ardahan

Ben sana misafir sen bana hansın

Yarenden yoldaştan vefalı cansın

Damarıma düşen ol kızıl kansın

Toprağına aksın terim Ardahan

Dolandım çarşını döndüm yolunu

Her dönemde boşa saydım dolunu

Kür nehriyle yıka sağı solunu

Bu gönlümü taşan serim Ardahan

Evimsin odamsın ekmek aşımsın

Beladan kurtulmaz dertli başımsın

Koskoca ülkemde sınır taşımsın

İste sana canım verim Ardahan

Sesin yeni makam yeni bir beste

Ozanların susmaz destanda seste

Yayla dağlarında kız gelin deste

Hele tek tek gezim sorum Ardahan

Kalbimiz donanır hakkın nuruyla

Yollarını aştım atım doruyla

Nice zafer geldi iman zoruyla

Sensin bu dünyada pirim Ardahan

Ferman Baba senin çarşını gezer

Kulak verir her dem derdini sezer

Yoksulun görünce canından bezer

Gönül der ki Allah Kerim Ardahan

Gönül Kalk Gidelim

Gönül kalk gidelim bizim illere

Gurbet derdi sıla derdi il derdi

Karışalım boz bulanık sellere

Derya derdi ırmak derdi sel derdi

Gidenin ardından yeteyim dedim

Uzanıp elinden tutayım dedim

Başım için bir ev yapayım dedim

Arsa derdi tarla derdi yol derdi

Çetin olur bu gurbetin halleri

Param yok ki satın alam kulları

Gönül ne gezersin gurbet elleri

Posta derdi mektup derdi tel derdi

Gurbette kalanlar gelir mi sandın

Gelip aradığın bulur mu sandın

Oğul Ferman Baba kalır mı sandın

Hafta derdi aylar derdi yıl derdi.

 

Acem Gelini

Sana derim sana Acem Gelini
Sizin eller bizim ele benzemez
Çok dolaştım bulamadım yolumu
Sizin yollar bizim yola benzemez

Elinde desteyle arpa başağı
Belinde sarkıyor Acem Kuşağı
Konuşa konuşa indi aşağı
Sizin diller bizim dile benzemez

El eyledi kocasına ulaştı
Çifte kumru indi bağı dolaştı
Muhabbet denilen güle bulaştı
Sizin güller bizim güle benzemez

Ferman Baba durur suyun başında
Seyran eder muhabbetin dışında
Bu Acem Gelini on beş yaşında
Sizin haller bizim hale benzemez

Maşallah

Ana karnındayken ol Allah dostu
Yağmur gibi yağdı yel gibi esti
Dokuz yaşındayken ordular bastı
Gorda gelen ol sultana maşallah

Kaşkar ile aştı kaf dağlarını
Kuşan ülkesini Kür bağlarını
Köle Oğlu çeksin cenk tuğlarını
Zorda kalan ol sultana maşallah

Allah’a dönerdi her dem yüzünü
Can kulak dinlerdi baba sözünü
Gün doğmadan karıncanın izini
Yerde bulan ol sultana maşallah

Ferman Baba derler benim adıma
Muhammed Hanefi düştü yadıma
Yetiş Ali yetiş dost imdadına
Darda olan ol sultana maşallah

Ay Aydındır!

Söz Ferman Baba ● Müzik: Kazım Birlik

Okuyan Sanatçı: Kazım Birlik

Ay aydındır ayılmaz       yar sinemi sinemi
Dağda durna yayılmaz    yar sinemi sinemi
Göle de yar sevenler      yar sinemi sinemi
Heç de dertli sayılmaz    yar sinemi sinemi

Gün çeker hece gider     yar sinemi sinemi
Ay döner gece gider       yar sinemi sinemi
Yol kurbanın olayım      yar sinemi sinemi
Yar gelir nece gider       yar sinemi sinemi

Göle düzdür dağ olmaz   yar sinemi sinemi
Kara üzüm ağ olmaz      yar sinemi sinemi
Göle de kız sevenin        yar sinemi sinemi
Yüreğinde yağ olmaz     yar sinemi sinemi

Karanfilim destedir        yar sinemi sinemi
Bülbülüm kafestedir      yar sinemi sinemi
Gidin deyin o yara        yar sinemi sinemi
Ferman Baba hastadır    yar sinemi sinemi

Orhan Bahçıvan, »Halis Kızılateş«

 

 

 

Ardahan Belediyesi tarafından yaptırılan bu heykel, şu an Ardahan Kalesinde Müzede bulunuyor.

 

Göleli Ferman Baba...